1. ภทฺทาลิตฺเถรอปทานํ

[1]

‘‘สุเมโธ นาม สมฺพุทฺโธ, อคฺโค การุณิโก มุนิ;

วิเวกกาโม โลกคฺโค, หิมวนฺตมุปาคมิฯ

[2]

‘‘อชฺโฌคาเหตฺวา หิมวํ, สุเมโธ โลกนายโก;

ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวาน, นิสีทิ ปุริสุตฺตโมฯ

[3]

‘‘สมาธิํ โส สมาปนฺโน, สุเมโธ โลกนายโก;

สตฺตรตฺตินฺทิวํ พุทฺโธ, นิสีทิ ปุริสุตฺตโมฯ

[4]

‘‘ขาริภารํ [ขาริกาชํ (สี.)] คเหตฺวาน, วนมชฺโฌคหิํ อหํ;

ตตฺถทฺทสาสิํ สมฺพุทฺธํ, โอฆติณฺณมนาสวํฯ

[5]

‘‘สมฺมชฺชนิํ คเหตฺวาน, สมฺมชฺชิตฺวาน อสฺสมํ;

จตุทณฺเฑ ฐเปตฺวาน, อกาสิํ มณฺฑปํ ตทาฯ

[6]

‘‘สาลปุปฺผํ อาหริตฺวา, มณฺฑปํ ฉาทยิํ อหํ;

ปสนฺนจิตฺโต สุมโน, อภิวนฺทิํ ตถาคตํฯ

[7]

‘‘ยํ วทนฺติ สุเมโธติ, ภูริปญฺญํ สุเมธสํ;

ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา, อิมา คาถา อภาสถฯ

[8]

‘‘‘พุทฺธสฺส คิรมญฺญาย, สพฺเพ เทวา สมาคมุํ;

อสํสยํ พุทฺธเสฏฺโฐ, ธมฺมํ เทเสติ จกฺขุมาฯ

[9]

‘‘‘สุเมโธ นาม สมฺพุทฺโธ, อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห;

เทวสงฺเฆ นิสีทิตฺวา, อิมา คาถา อภาสถฯ

[10]

‘‘‘โย เม สตฺตาหํ มณฺฑปํ, ธารยี สาลฉาทิตํ;

ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ, สุณาถ มม ภาสโตฯ

[11]

‘‘‘เทวภูโต มนุสฺโส วา, เหมวณฺโณ ภวิสฺสติ;

ปหูตโภโค หุตฺวาน, กามโภคี ภวิสฺสติฯ

[12]

‘‘‘สฏฺฐิ นาคสหสฺสานิ, สพฺพาลงฺการภูสิตา;

สุวณฺณกจฺฉา มาตงฺคา, เหมกปฺปนวาสสาฯ

[13]

‘‘‘อารูฬฺหา คามณีเยหิ, โตมรงฺกุสปาณิภิ;

สายํ ปาโต [สายปาโต (ปี.)] อุปฏฺฐานํ, อาคมิสฺสนฺติมํ นรํ;

เตหิ นาเคหิ ปริวุโต, รมิสฺสติ อยํ นโรฯ

[14]

‘‘‘สฏฺฐิ อสฺสสหสฺสานิ, สพฺพาลงฺการภูสิตา;

อาชานียาว ชาติยา, สินฺธวา สีฆวาหิโนฯ

[15]

‘‘‘อารูฬฺหา คามณีเยหิ, อิลฺลิยาจาปธาริภิ;

ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ

[16]

‘‘‘สฏฺฐิ รถสหสฺสานิ, สพฺพาลงฺการภูสิตา;

ทีปา อโถปิ เวยคฺฆา, สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชาฯ

[17]

‘‘‘อารูฬฺหา คามณีเยหิ, จาปหตฺเถหิ วมฺมิภิ;

ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ

[18]

‘‘‘สฏฺฐิ คามสหสฺสานิ, ปริปุณฺณานิ สพฺพโส;

ปหูตธนธญฺญานิ, สุสมิทฺธานิ สพฺพโส;

สทา ปาตุภวิสฺสนฺติ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ

[19]

‘‘‘หตฺถี อสฺสา รถา ปตฺตี, เสนา จ จตุรงฺคินี;

ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ

[20]

‘‘‘อฏฺฐารเส กปฺปสเต, เทวโลเก รมิสฺสติ;

สหสฺสกฺขตฺตุํ ราชา จ, จกฺกวตฺตี ภวิสฺสติฯ

[21]

‘‘‘สตานํ ตีณิกฺขตฺตุญฺจ, เทวรชฺชํ กริสฺสติ;

ปเทสรชฺชํ วิปุลํ, คณนาโต อสงฺขิยํฯ

[22]

‘‘‘ติํสกปฺปสหสฺสมฺหิ, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

[23]

‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;

สพฺพาสเว ปริญฺญาย, วิหริสฺสตินาสโว’ฯ

[24]

‘‘ติํสกปฺปสหสฺสมฺหิ , อทฺทสํ โลกนายกํ;

เอตฺถนฺตรมุปาทาย, คเวสิํ อมตํ ปทํฯ

[25]

‘‘ลาภา มยฺหํ สุลทฺธํ เม, ยมหญฺญาสิ สาสนํ;

ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[26]

‘‘นโม เต ปุริสาชญฺญ, นโม เต ปุริสุตฺตม;

ตว ญาณํ ปกิตฺเตตฺวา, ปตฺโตมฺหิ อจลํ ปทํฯ

[27]

‘‘ยํ ยํ โยนุปปชฺชามิ, เทวตฺตํ อถ มานุสํ;

สพฺพตฺถ สุขิโต โหมิ, ผลํ เม ญาณกิตฺตเนฯ

[28]

‘‘อิทํ ปจฺฉิมกํ มยฺหํ, จริโม วตฺตเต ภโว;

นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโวฯ

[29]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ, ภวา สพฺเพ สมูหตา;

นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา, วิหรามิ อนาสโวฯ

[30]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ, มม พุทฺธสฺส สนฺติเก;

ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[31]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส, วิโมกฺขาปิ จ อฏฺฐิเม;

ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ภทฺทาลิตฺเถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

ภทฺทาลิตฺเถรสฺสาปทานํ ปฐมํฯ

2. เอกฉตฺติยตฺเถรอปทานํ

[32]

‘‘จนฺทภาคานทีตีเร, อสฺสโม สุกโต มม;

สุสุทฺธปุลินากิณฺโณ, ปนฺนสาลา สุมาปิตาฯ

[33]

‘‘อุตฺตานกูลา นทิกา, สุปติตฺถา มโนรมา;

มจฺฉกจฺฉปสมฺปนฺนา [… สญฺฉนฺนา (ก.)], สุสุมารนิเสวิตาฯ

[34]